Zonder woorden

Mijn website bevat tachtig blogs over sport en ik was gestopt met het schrijven ervan. Een speciaal persoon zorgt ervoor dat ik alsnog de eenentachtigste blog schrijf.  

Mijn broer was mijn grootste fan. "Hé broer, ik heb bijna al je blogs gelezen. Ik vind ze erg leuk, mooie kijk op zaken en met veel humor gebracht", dat schreef hij op 24 april 2018. Hij is overleden op 28 april 2022. Deze blog is een ode aan mijn broer(tje). 

Mijn broer is aan kanker overleden. Ik stond tijdens zijn ziekte machteloos aan de zijlijn denkend aan wat ik kan doen om te laten zien wat een bijzonder persoon hij is geweest. Ik besloot als eerbetoon onze gezamenlijke sportbelevenissen met jullie te delen. Ik hoop dat ze jullie helpen te herinneren wie hij was of iets vertellen over wat je nog niet van hem wist. 

Hij schreef zelf ook en wilde weten hoe lang mijn blogs waren. "Ze zijn maximaal 700 woorden, soms zijn het iets meer woorden als het onderwerp belangrijk genoeg was", antwoordde ik hem. 

Nu zijn 7000 of 700.000 woorden onvoldoende om al het bijzondere van mijn broer te beschrijven. Toch is deze blog niet zo groot als de Dikke van Dale, maar dat deze blog flink meer dan 700 woorden heeft; ik hoop dat jullie me dat vergeven.

Deze blog gaat over sport. Maar wie mijn ouders begin jaren zeventig kende, zou dat zou enorm hebben verbaasd. Wonend met mij, mijn broertje en mijn zusje in een eenvoudig rijtjeshuis in Purmerend interesseerde sport hen helemaal niets. Ook mijn zusje is geen sportliefhebber. Echter, mijn broer en ik waren er gek van. Liefde voor sport blijkt onverklaarbaar. 

Maandagochtendvroeg was voor ons broertjes, ik zes en hij vijf jaar oud, een belangrijk moment. We waren dan om zes uur wakker en lagen met gespitste oren te wachten totdat het startschot, de kletterende brievenbus, klonk. Het doel was om als eerste beneden in de gang de maandag-Volkskrant te hebben zodat je de sportuitslagen kon lezen. De ander volgde al snel en zo lagen twee kleuters languit in de koude gang worstelend met de Volkskrant op onhandig groot ouderwets broadsheet-formaat. Dat waren wij.

Mijn broer kon al lezen. Met afkijken bij zijn grote broer heeft hij dat zichzelf geleerd nog voordat hij op de basisschool zat. Ik denk dat zijn enige drijfveer was om sportuitslagen te lezen. Dat het handig was op school was bijzaak. Misschien een idee voor basisschoolleraren met een klas vol voetbaljongetjes en -meisjes?! Het is in ieder geval verantwoorder gebruik van sportuitslagen dan gokverslavingen creëren.

Bijzonder was dat we eigenlijk geen favoriete club hadden. Sport was gewoonweg geweldig zolang we maar sportuitslagen konden lezen, liggend op deurmat in de gang. Of op de camping. 

Wij gingen destijds met ons gezin naar Zuid Frankrijk op vakantie. We bivakkeerden dan op een camping langs een rivier. Je kon er push-up ijsjes kopen en als je die op had, hield je een plastic bakje aan een stokje over. Dat bakje kon je dan gebruiken om kleine visjes te vangen die wij dan in een zelfgegraven vijvertje bewaarden.

Zoals het hoort op Franse campings werd elke morgen de krant en verse croissants gebracht. Hoewel Franse croissants écht niet te versmaden zijn, deze vijf en vier jaar oude hoogblonde Hollandse jongetjes vonden de Franse krant nog nét even belangrijker. We begrepen geen woord Frans behalve merci, wie en ooievaar maar sportuitslagen zijn universeel en zo keken wij elk dag wie de etappe had gewonnen of Merckx nog geel droeg en waar Zoetemelk was geëindigd. Altijd tweede.

Of de radio. Vele zondagen lagen we draaiend aan de knop om tussen "96" en "97" Hilversum 1 met eerst de Dikvoormekaarshow en vanaf 14:00 uur Langs de lijn te vinden. 

Het is voor mij nu nog onverklaarbaar hoe wij, twee jonge mannetjes zo sportgek waren. Het was niet de familie, niet de omgeving. Het zat in onszelf, samen.

Ging het bij ons alleen over sportuitslagen? Zeker niet! We slopen ook op zondagochtenden naar beneden. We zetten dan de onmogelijk-zware-eikenhouten salontafel aan de kant. Met behulp van twee doeltjes van Lego en een bolletje sokken werd de woonkamer omgetoverd in een heus voetbalstadion. Een bijzonder stadion, want in dat stadion werden alle Europa Cup wedstrijden gespeeld; Benfica - Real Madrid, Bayern München - Ajax en Juventus - Liverpool. Een revolutionair idee dat later tijdens een pandemie nog van pas kwam. 

Regelmatig was er een protest van één van de Europa-Cup-deelnemers want telde het nu wel of niet als je tijdens het scoren van een doelpunt het Lego-doel in kleine blokjes uit elkaar schoot? Er was in de jaren zeventig geen VAR, dus doeltjes weer in elkaar zetten en doorgaan met de wedstrijd was dan maar de oplossing. Na de prijsuitreiking volgde een uitbrander van de stadionbeheerder, lees moeder, die niet zo blij was met de gesneuvelde plantjes in de vensterbank van dit fameuze voetbalstadion.  

Doordeweeks mochten we de woonkamer niet verbouwen (niet?!) en dus verplaatste het voetbalstadion zich naar ons stapelbed. Het onderste bed was precies een goal, met lat en palen, en ertegenover kon iemand proberen te scoren met onze geliefde sokkenbollen. 

Het naspelen van de Europa Cup werd nog levendiger toen we het spel Subbuteo kregen. Dat spel zelf was lastig maar in de doos zaten spelers mét clubkleuren. Vanaf die tijd doken we bij Bayern München in een rood en bij Real Madrid in een wit shirt heen en weer in ons stapelbed-doel. En braken we onze hoofdjes over hoe dat met het rood-wit van Ajax moest.

We keken ook fanatiek sport op tv, al viel dat niet mee. We hadden thuis lange tijd geen tv maar dat hield mijn broer niet tegen. Zo was hij tijdens een vakantie op Vlieland kwijt. Een uur of wat later werd hij gevonden; hij was, amper zes jaar, mee geglipt bij de beheerder in huis waar de campinggasten een wedstrijd van het Nederlands elftal keken.

Op zondag keken we voetbal bij oma als we daar op visite gingen. We onderhandelden dan eindeloos met onze ouders zodat we pas na de samenvattingen van 19:00 bij Studio Sport naar huis gingen. 

Ook op straat voetbalden we wat af. Onze voetbalwedstrijden met de gehele buurt eindigen steevast op het moment dat de broertjes Lof van twee huizen verderop hun vertrouwde onderlinge ruzie kregen.

Er was meer dan voetbal, wij deden ook aan wielrennen en cricket. "Wat cricket?!", zie ik je denken. Maar echt. In 1975 gingen we naar Engeland op vakantie. Ik kan mij vooral de regen herinneren, de sandwiches die je kreeg in het bed & breakfast en natuurlijk Engelse sport. Geen idee hoe precies, maar al snel kenden we de regels van het cricket en kocht mijn vader voor thuis een wicket en een bat. We speelden toch maar niet met een houten bal, maar tennisballen voldeden uitstekend en zo werden The Ashes nagespeeld door twee Nederlandse mannetjes in Purmerend.      

Aan het begin van onze middelbare school verhuisden we naar Westbeemster, een klein dorpje met 486 en na onze verhuizing 491 inwoners. We woonden daar in het centrum van alle activiteiten; aan de ene kant de school, aan de andere kant de kerk, het plein en het café en aan de achterkant de voetbalclub. 

We introduceerden onszelf bij die plaatselijke dorpsclub als volgt: op moment dat we daar kwamen wonen, stond het eerste van WBSV trots bovenaan en kwam er een beslissende wedstrijd om het kampioenschap. Er werd bij die wedstrijd ook een spandoekenwedstrijd georganiseerd. Met de kreet "Wij Benne Super Voetballers" geschilderd op een oud laken en na de 2-1 overwinning waren de twee splinternieuwe broertjes als prijsvraagwinnaars eregasten op de kampioensborrel. Het werd het begin van vele WBSV-weekenden; ik als kantinehulp, mijn broer als voetballer.

Bij WBSV kreeg mijn broer al snel de status van een nieuwe Beemster-Cruijff. Jong, fanatiek en handig met de bal debuteerde hij op 16-jarige leeftijd in het eerste van WBSV onder leiding van good-old Joop van de Paverd.

We deden in Westbeemster ook aan tafeltennis. We zijn ooit gaan tafeltennissen omdat een oom Nederlands kampioen was en dat leek ons ook wel wat. Zo goed waren we echter niet, zo bleek al snel, maar de finales van de clubkampioenschappen van de Beemsterjeugd ging steevast tussen de "broertjes". Ik heb in alle finales het onderspit gedolven. Hij was beter in het doen van sport dan ik.

Mijn broer was een VIP in het dorp. Het hele dorp kende hem en op onze middelbare school was dat al niet anders. Onder leraren was hij even berucht als geliefd. De ene helft kon hem wel schieten en ik denk dat hij nog steeds het wereldrecord uit-de-klas-gestuurd op zijn naam heeft. Leraren die wél snapten dat sommige kinderen nu eenmaal niet zo geschikt zijn om vijftig minuten lang in een les stil te laten zitten, daarmee was hij grote vrienden. 

Biljartballen, voetbalplaatjes van Panini, schaatsen op straat of stiekem via de brandtrap naar de gymzaal. De sportverhalen uit onze jeugd zijn eindeloos. In latere jaren gingen we elk ons eigen weg maar de liefde voor sport bleef. Of het nu ging over TFS 90 en de Tour de France, keeperskwaliteiten van je zoon of je handballende dochter, dat maakte niet uit. Als het over sport ging, dan waren er altijd woorden genoeg. 

Dus toen ik blogs ging schrijven over sport, tipte hij me voortdurend over onderwerpen: "Zaterdag en zondagclubs, christelijke en katholieke verenigen naast elkaar op hetzelfde voetbalveld. Op zaterdag het ene terrein leeg en op zondag het andere, maar samenwerken ... ho maar?!" Oranje Geel gaat over deze problematiek. Of hij suggereerde blogs over spelen zonder scheidsrechter, over meisjesvoetbal of Toon Gerbrands. 

Mensen die dichtbij ons staan weten dat de laatste jaren van zijn leven niet gemakkelijk waren en dat onze relatie ook niet meer vanzelf ging. Ik heb je gesproken kort voor je overlijden. Dat was laat - te laat, zoals je zei. Ik ben dankbaar dat het kon want laat is oneindig veel eerder dan nooit.

De 1700 woorden van deze blog over sport zijn voor nooit, want voor altijd met je broer in liefde verbonden is zonder woorden. Ik hou van je. Rust zacht, lieve R. 

                                                                                         Ter nagedachtenis  1968 - 2022